شی گرایی یک الگوی برنامه نویسی مبتنی بر مفهوم اشیا است در این الگو به جای استفاده از توابع و منطق از اشیا و داده ها استفاده میشود. شی گرایی روشی است برای تفکر در مورد اینکه چگونه میتوانیم چیزهایی را در برنامه های کامپیوتری خود بسازیم. تصور کنید یک جعبه اسباب بازی با اسباب بازی های مختلف وجود دارد. هر اسباب بازی متفاوت است و کارهای متفاوتی انجام میدهد. به عنوان مثال، یک ماشین اسباببازی میتواند دور بزند و یک حیوان عروسکی را میتوان در آغوش گرفت.
در یک برنامه کامپیوتری، ما میتوانیم اشیایی مانند اسباب بازی های موجود در جعبه اسباب بازی ایجاد کنیم. هر شی میتواند کارهای متفاوتی انجام دهد، درست مانند اسباب بازی ها. ما میتوانیم به اشیا بگوییم که چه کاری انجام دهند، درست همانطور که میتوانیم به اسباببازیها بگوییم چه کاری انجام دهند.
به عنوان مثال، فرض کنید که در حال ساخت یک بازی در مورد یک سگ هستیم. میتوانیم جسمی به نام «سگ» بسازیم که میتواند کارهایی مانند پارس کردن، دویدن و تکان دادن دم را انجام دهد. ما همچنین میتوانیم اشیاء دیگری مانند “توپ” ایجاد کنیم که میتوان به سگ پرتاب کرد تا آن را بگیرد.
شی گرایی به ما کمک میکند تا کد خود را سازماندهی کرده و درک آن را آسان تر کنیم. درست مانند نحوه سازماندهی اسباب بازی های خود در گروه های مختلف، ما نیز میتوانیم اشیاء خود را در گروه های مختلفی به نام “کلاس” سازماندهی کنیم. هر کلاس مانند گروهی از اشیا است که قابلیت های مشابهی دارند.
بنابراین، این نوعی تفکر در مورد این است که چگونه میتوانیم اشیایی را در برنامههای کامپیوتری خود ایجاد کنیم، مانند اسباببازیهایی در جعبه اسباببازی، که میتوانند کارهای مختلفی انجام دهند. ما میتوانیم این اشیاء را در گروههای مختلفی به نام کلاسها سازماندهی کنیم تا درک کد ما آسانتر شود.
فهرست مطالب
-اصول شی گرایی چیست؟
-انواع زبان های برنامه نویسی شی گرا
-مزایا و معایب شی گرایی
اصول شیگرایی چیست؟
شی گرایی بر چند اصل اساسی استوار است. که عبارتند از:
انتزاع (Abstraction): به مفهوم نمایش سیستم ها یا فرآیندهای پیچیده با استفاده از مدل های ساده شده اشاره دارد. در شی گرایی، انتزاع از طریق ایجاد کلاس هایی حاصل میشود که یک مدل ساده شده برای ایجاد اشیا ارائه میدهند.
کپسولاسیون (Encapsulation): به مفهوم پنهان کردن جزئیات اجرای یک شی از دنیای خارج اشاره دارد. کپسولهسازی کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که وضعیت داخلی شی به روشهای ناخواسته تغییر نمیکند، که میتواند قابلیت اطمینان و امنیت کد را بهبود بخشد.
وراثت (Inheritance): به توانایی اشیا برای به ارث بردن خواص و متدها از کلاس های مادر اشاره دارد. وراثت به توسعه دهندگان اجازه میدهد تا کلاس های جدیدی ایجاد کنند که بر اساس کلاس های موجود است، که میتواند به کاهش تکرار کد و بهبود قابلیت نگهداری کد کمک کند.
چند شکلی (Polymorphism): به توانایی اشیاء در به خود گرفتن چندین اشکال اشاره دارد. چند شکلی به توسعه دهندگان اجازه میدهد تا کدی ایجاد کنند که بتواند روی اشیاء با انواع مختلف کار کند، که میتواند انعطاف پذیری و قابلیت استفاده مجدد کد را بهبود بخشد.
انواع زبان های برنامه نویسی شیگرا
زبان های برنامه نویسی شی گرا (Object-oriented programming) زبان های برنامه نویسی هستند که از شی گرایی پشتیبانی میکنند. زبانهای OOP برای ایجاد برنامههای نرمافزاری استفاده میشوند که انعطافپذیرتر، قابل نگهداری و قابل استفادهتر هستند. انواع مختلفی از زبان های برنامه نویسی شی گرا وجود دارد که شامل:
جاوا: جاوا یک زبان همه کاره و پرکاربرد است که از برنامه نویسی شی گرا پشتیبانی میکند. جاوا به دلیل قابلیت اطمینان، حمل و امنیت خود شناخته شده است و در طیف گسترده ای از برنامه ها از جمله توسعه وب، توسعه موبایل و نرم افزارهای سازمانی استفاده میشود. جاوا همچنین یک زبان تفسیری است، به این معنی که میتوان آن را بر روی هر پلتفرمی که دارای ماشین مجازی جاوا (JVM) باشد، اجرا کرد.
C :++C++ یک زبان با کارایی بالا است که از برنامه نویسی شی گرا پشتیبانی میکند. C++ به دلیل سرعت، کارایی و توانایی دسترسی به منابع سخت افزاری سطح پایین معروف است که آن را برای برنامه هایی مانند بازی، سیستم عامل ها و سیستم های تعبیه شده مناسب میکند. C++ همچنین یک زبان کامپایل شده است، به این معنی که قبل از اجرا باید در کد ماشین کامپایل شود.
پایتون: پایتون یک زبان محبوب است که از برنامه نویسی شی گرا پشتیبانی میکند. پایتون به دلیل سادگی، خوانایی و تطبیق پذیری اش شناخته شده است و در طیف گسترده ای از برنامه ها از جمله توسعه وب، تجزیه و تحلیل داده ها و هوش مصنوعی استفاده میشود. پایتون همچنین یک زبان تفسیری است، به این معنی که میتوان آن را بر روی هر پلتفرمی که مفسر پایتون داشته باشد اجرا کرد.
Ruby: روبی یک زبان پویا و بازتابنده است که از برنامه نویسی شی گرا پشتیبانی میکند. روبی به دلیل رسا بودن، خوانایی و سهولت استفاده شناخته شده و در طیف گسترده ای از برنامه ها از جمله توسعه وب، اتوماسیون و تست کردن استفاده میشود. Ruby همچنین یک زبان تفسیری است، به این معنی که میتوان آن را بر روی هر پلتفرمی که مترجم Ruby دارد اجرا کرد.
سی شارپ: سی شارپ یک زبان مدرن و همه کاره است که از برنامه نویسی شی گرا پشتیبانی میکند. سی شارپ در طیف گسترده ای از برنامه ها از جمله بازی سازی، توسعه موبایل و برنامه های دسکتاپ ویندوز استفاده میشود. سی شارپ نیز یک زبان کامپایل شده است، به این معنی که قبل از اجرا باید در کد ماشین کامپایل شود.
هر نوع زبان برنامه نویسی شی گرا دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود است و انتخاب زبان مورد استفاده به نیازهای خاص پروژه بستگی دارد. به عنوان مثال، جاوا اغلب برای برنامههای کاربردی سازمانی که نیاز به مقیاسپذیری و امنیت دارند، استفاده میشود، در حالی که پایتون اغلب برای تحلیل دادهها و برنامههای یادگیری ماشینی استفاده میشود که به سهولت استفاده و انعطافپذیری نیاز دارند.
مزایا و معایب شیگرایی
شی گرایی دارای چندین مزیت نسبت به سایر پارادایم های برنامه نویسی است. یکی از مزیت های اصلی آن ساده سازی کد و کاهش پیچیدگی است.
مزایای برنامه نویسی شی گرا عبارتند از:
قابلیت استفاده مجدد کد (Code Reusability): یکی از مزایای اصلی OOP قابلیت استفاده مجدد کد است. با ایجاد کلاس هایی که میتوانند برای ایجاد چندین شیء مورد استفاده قرار گیرند، توسعه دهندگان میتوانند مقدار کدی را که باید نوشته شود کاهش دهند و کارایی کد را بهبود بخشند. این ویژگی همچنین به کاهش وقوع باگ ها و خطاها در کد کمک میکند.
ماژولاریت (Modularity): برنامه نویسی شی گرا با تجزیه کد به اشیاء کوچکتر و قابل مدیریتتر، ماژولار بودن را ارتقا میدهد. این امر درک، نگهداری و اصلاح کد را آسانتر میکند. همچنین به کاهش پیچیدگی کد نیز کمک میکند.
کپسوله سازی (Encapsulation): کپسولاسیون مفهومی است که جزئیات اجرای یک شی را از دنیای خارج پنهان میکند. کپسولهسازی کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که وضعیت داخلی شی به روشهای ناخواسته تغییر نمیکند، که میتواند قابلیت اطمینان و امنیت کد را بهبود بخشد.
انعطاف پذیری (Flexibility): برنامه نویسی شی گرا با اجازه دادن به توسعه دهندگان برای ایجاد کدی که میتواند روی اشیاء با انواع مختلف کار کند، انعطاف پذیری را ارتقا میدهد. این مزیت انعطاف پذیری کد و قابلیت استفاده مجدد را بهبود میبخشد.
معایب برنامه نویسی شی گرا عبارتند از:
منحنی یادگیری (Learning Curve): برنامه نویسی شی گرا به روش متفاوتی از تفکر و برنامه نویسی در مقایسه با سایر پارادایم های برنامه نویسی نیاز دارد. این میتواند یادگیری و تسلط را برای توسعه دهندگانی که در OOP جدید هستند چالش برانگیزتر کند.
مصرف حافظه (Memory Overhead): زبان شی گرا گاهی اوقات میتواند از حافظه بیشتری نسبت به سایر پارادایم های برنامه نویسی استفاده کند. این به این دلیل است که هر شی فضای حافظه مخصوص به خود را دارد که میتواند منجر به استفاده زیاد حافظه شود.
عملکرد (Performance): زبان شی گرا گاهی اوقات میتواند کندتر از سایر پارادایم های برنامه نویسی باشد، به خصوص در برنامه هایی که نیاز به عملکرد بالایی دارند. این مشکل به این دلیل است که OOP نسبت به سایر پارادایم های برنامه نویسی به حافظه و قدرت پردازش بیشتری نیاز دارد.
پیچیدگی (Complexity): زبان برنامه نویسی شی گرا گاهی اوقات میتواند به پیچیدگی کد منجر شود، به خصوص در برنامه های کاربردی در مقیاس بزرگ. این به این دلیل است که OOP ماژولار بودن را ارتقا میدهد، که میتواند منجر به تعداد زیادی شی و کلاس شود.
نتیجهگیری
در نتیجه، شیگرایی یک الگوی برنامهنویسی است که مبتنی بر مفهوم اشیا است. زبان های برنامهنویسی شیگرا زبانهای برنامهنویسی هستند که از شیگرایی پشتیبانی میکنند. شیگرایی دارای چندین مزیت نسبت به سایر پارادایمهای برنامهنویسی است،
از جمله سادهسازی کد، استفاده مجدد از کد و بهبود کارایی کد. با درک اصول شیگرایی و ویژگیهای زبانهای برنامهنویسی شیگرا مختلف، توسعهدهندگان میتوانند کدی ایجاد کنند که انعطافپذیرتر، قابل نگهداری و قابل استفاده مجدد باشد.