نرم‌افزارهای منبع باز ده‌ها سال است که وجود دارند، اما هنوز برای بسیاری از مردم یک راز است. یک نرم‌افزار منبع باز چگونه کار می‌کند؟ و چرا مهم هستند؟ در این مقاله به همه این سوالات و موارد دیگر پاسخ خواهیم داد.
منبع باز اصطلاحی است که برای توصیف برنامه‌های رایانه‌ای استفاده می‌شود که دارای کد منبعی هستند که برای مطالعه، تغییر و اشتراک گذاری در دسترس است. این به این معنی است که هر کسی می‌تواند به کد دسترسی پیدا کند و تغییراتی در آن ایجاد کند، به شرطی که از شرایط مجوزی که نرم‌افزار تحت آن منتشر شده‌است، پیروی کند. در این مقاله به بررسی چیستی متن باز، مزایا و معایب آن، تفاوت بین منبع باز و منبع آزاد و چند نمونه از نرم‌افزارهای متن باز می‌پردازیم.
Open Source چیست؟
محیط متن باز، محیطی است که به صورت باز و مشارکتی توسعه می‌یابد. این بدان معنی است که کد منبع به صورت رایگان در دسترس هر کسی است که می‌خواهد از آن استفاده کند، آن را تغییر دهد یا توزیع کند. بر خلاف نرم‌افزارهای اختصاصی که متعلق به یک شرکت یا شخص واحد است، نرم‌افزار منبع باز متعلق به جامعه توسعه‌دهندگانی است که در آن مشارکت دارند.
مزایا و معایب محیط اپن سورس
استفاده از نرم‌افزار منبع باز مزایای زیادی دارد. به عنوان مثال اغلب ارزان‌تر از نرم‌افزار اختصاصی است زیرا هیچ هزینه‌ای برای مجوز وجود ندارد. همچنین انعطاف‌پذیرتر است زیرا می‌توانید کد را مطابق با نیازهای خود تغییر دهید. علاوه بر این، نرم‌افزار منبع باز از امنیت بیشتری برخوردار است، زیرا افراد بیشتری به کد نگاه می‌کنند و آسیب‌پذیری‌ها را شناسایی می‌کنند.
با این حال، استفاده از نرم‌افزار منبع باز معایبی نیز دارد. مثلا استفاده از آن می‌تواند دشوارتر از نرم‌افزار اختصاصی باشد. علاوه بر این، ممکن است پشتیبانی کمتری برای نرم‌افزار منبع باز وجود داشته باشد، زیرا توسط یک جامعه توسعه داده شده‌است تا یک شرکت.
وردپرس و محیط متن باز
وردپرس نمونه‌ای از یک سیستم مدیریت محتوای متن باز (CMS) است. این پلتفرم توسط میلیون‌ها وب‌سایت در سراسر جهان استفاده می‌شود زیرا رایگان، انعطاف‌پذیر و آسان برای استفاده است. از آنجایی که وردپرس متن باز است، هر کسی می‌تواند کد را مطابق با نیاز خود تغییر دهد. علاوه بر این، هزاران افزونه و تم موجود است که می‌توان از آنها برای گسترش عملکرد وردپرس استفاده کرد.
رمزارزها و محیط منبع باز
بسیاری از ارزهای رمزنگاری شده نیز بر اساس نرم‌افزار منبع باز هستند. به عنوان مثال، بیت کوین با استفاده از یک پروتکل منبع باز ایجاد شد. این بدان معناست که هر کسی می‌تواند کدی را که بیت‌کوین را تشکیل می‌دهد، مشاهده کند و در صورت تمایل آن را تغییر دهد. علاوه بر این، بسیاری از کیف پول‌ها و صرافی‌های ارزهای دیجیتال نیز مبتنی بر نرم‌افزار منبع باز هستند.
تفاوت بین محیط‌های منبع باز و منبع آزاد
نرم‌افزار منبع باز اغلب با نرم افزار منبع آزاد اشتباه گرفته می‌شود، اما تفاوت‌های مهمی بین این دو وجود دارد. نرم‌افزار منبع آزاد به نرم‌افزاری اطلاق می‌شود که به آزادی و جامعهٔ کاربران احترام می‌گذارد. نرم‌افزار منبع باز به نرم‌افزاری اطلاق می‌شود که به صورت باز و مشارکتی توسعه می‌یابد.
نمونه‌هایی از محیط منبع باز
امروزه نمونه‌های زیادی از نرم‌افزارهای منبع باز موجود است. برخی از نمونه‌های محبوب عبارتند از:
1. موزیلا فایرفاکس: یک مرورگر اینترنتی قابل تنظیم.
2. LibreOffice: مجموعهٔ اداری کاملی که ارائه‌ها، اسناد، صفحات گسترده و پایگاه‌های داده را ارائه می‌دهد.
3. GIMP: یک برنامهٔ ویرایش تصویر رایگان.
4. اندروید: سیستم‌عامل دستگاه تلفن همراه منبع باز.
5. وب سرور آپاچی: یک پلتفرم وب سرور که رایگان است و توسط یک جامعهٔ باز از توسعه‌دهندگان نگهداری می‌شود.
نتیجه‌گیری
نرم‌افزار متن باز مزایای زیادی نسبت به نرم‌افزارهای اختصاصی دارد. این اغلب ارزان‌تر، انعطاف‌پذیرتر و ایمن‌تر از جایگزین‌های اختصاصی است. علاوه بر این، نمونه‌های زیادی از پروژه‌های منبع باز موفق مانند وردپرس و بیت کوین وجود دارد که قدرت این مدل توسعهٔ مشارکتی را نشان می‌دهد.
