جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی همه‌کاره و قدرتمند است که می‌تواند هم برای توسعهٔ فرانت‌اند و هم برای توسعهٔ بک‌اند مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله، نحوهٔ عملکرد جاوا اسکریپت در بک‌اند، مقایسه آن با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی بک‌اند و ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن را بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
– توسعهٔ Back-End چیست؟
– جاوا اسکریپت در Back-End چگونه کار می‌کند؟
– مهم‌ترین عوامل در انتخاب زبان برنامه‌نویسی بک‌اند
– مقایسهٔ جاوا اسکریپت با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی بک‌اند
– ویژگی‌ها، مزایا و معایب جاوا اسکریپت در بک‌اند
توسعهٔ بک‌اند یا Back-End چیست؟
توسعهٔ Back-end فرآیند ایجاد منطق، عملکرد و مدیریت دادهٔ یک برنامهٔ وب است. Back-end مسئول برقراری ارتباط با قسمت جلویی (رابط کاربری) و پایگاه داده (ذخیره اطلاعات) است. همچنین امنیت، احراز هویت، مجوز، عملکرد، مقیاس‌پذیری و سایر جنبه‌های یک برنامهٔ وب را مدیریت می‌کند.
Back-end از سه جزء اصلی تشکیل شده‌است: یک سرور، یک برنامهٔ کاربردی و یک پایگاه داده. سرور یک ماشین فیزیکی یا مجازی است که برنامهٔ وب را میزبانی می‌کند و به درخواست‌های فرانت‌اند پاسخ می‌دهد. برنامه نرم‌افزاری است که روی سرور اجرا می‌شود و منطق تجاری و عملکرد برنامهٔ وب را در بر می‌گیرد. پایگاه داده نرم‌افزاری است که داده‌ها را برای برنامهٔ وب ذخیره و بازیابی می‌کند.
مهم‌ترین عوامل در انتخاب زبان برنامه‌نویسی بک‌اند
جاوا اسکریپت، تنها گزینه برای توسعهٔ back-end نیست. بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب دیگر وجود دارند که می‌توانند برای ایجاد برنامه‌های کاربردی وب استفاده شوند، مانند Python، Ruby، PHP، Java، C# و غیره. هر زبانی نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد و انتخاب اینکه کدام یک از آن‌ها استفاده شود به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند:
– الزامات و مشخصات پروژه
– اولویت و تجربهٔ توسعه‌دهنده
– در دسترس بودن چارچوب‌ها و کتابخانه‌ها
– عملکرد و مقیاس‌پذیری زبان
– سازگاری و قابلیت همکاری با سایر فناوری‌ها
جاوا اسکریپت در Back-End چگونه کار می‌کند؟
جاوا اسکریپت در ابتدا به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی فرانت طراحی شده بود که در یک مرورگر وب اجرا می‌شود. با این حال، با معرفی Node.js در سال 2009، جاوا اسکریپت قدرت اجرا در back-end هم پیدا کرد. Node.js یک محیط زمان اجرا است که به کد جاوا اسکریپت اجازه می‌دهد خارج از یک مرورگر وب اجرا شود. Node.js از موتور V8 گوگل برای کامپایل کد جاوا اسکریپت در کد ماشین بومی استفاده می‌کند که می‌تواند روی هر سیستم‌عاملی اجرا شود.
Node.js با ارائهٔ ماژول‌ها و کتابخانه‌های داخلی که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برای رسیدگی به درخواست‌ها و پاسخ‌های HTTP، تعامل با پایگاه‌های داده، انجام عملیات فایل و موارد دیگر، از جاوا اسکریپت به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی پشتیبان استفاده کنند. Node.js از برنامه‌نویسی ناهمزمان و رویداد محور پشتیبانی می‌کند، به این معنی که می‌تواند چندین کار همزمان را بدون مسدود کردن رشتهٔ اصلی انجام دهد.
مقایسهٔ جاوا اسکریپت با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی بک‌اند
جاوا اسکریپت یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان است. طبق نظرسنجی توسعه‌دهندگان Stack Overflow در سال 2021، جاوا اسکریپت رایج‌ترین زبانی است که در میان توسعه‌دهندگان حرفه‌ای برای توسعه‌های فرانت‌اند و بک‌اند استفاده می‌شود.
با این حال، جاوا اسکریپت بدون رقیب نیست. بسیاری از زبان‌های بک‌اند دیگر وجود دارند که ویژگی‌ها، مزایا و معایب متفاوتی را برای توسعهٔ وب ارائه می‌دهند. در ادامه یک اشارهٔ کلی به هرکدام از رقبای جاوا اسکریپت خواهیم داشت تا بتوانید آن‌ها را با هم مقایسه کنید. سپس با مطالعهٔ ویژگی‌ها، مزایا و معایب جاوا اسکریپت در بک‌اند، می‌توانید انتخاب آگاهانه‌ای برای توسعهٔ وب‌سایت خود داشته باشید.
PHP: پی‌اچ‌پی یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین زبان‌های بک‌اند در وب است. این زبان بسیاری از وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های محبوب مانند وردپرس، فیس‌بوک، ویکی‌پدیا و لاراول را تامین می‌کند. یادگیری PHP آسان است، یک انجمن بزرگ و پایگاه پشتیبانی دارد و بسیاری از ویژگی‌ها و چارچوب‌های داخلی را برای توسعهٔ وب ارائه می‌دهد. با این حال، PHP معایبی هم دارد مانند عدم استاندارد سازی، عملکرد ضعیف، مسائل امنیتی، و مشکل در مقیاس‌بندی.
Python: پایتون یکی دیگر از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب و همه‌کاره است که می‌تواند برای اهداف مختلفی مانند علم داده، یادگیری ماشین، هوش مصنوعی، توسعهٔ وب و غیره استفاده شود. پایتون به دلیل ساده بودنش، خوانایی بالا و بهره‌وری مطلوب خود، معروف است. پایتون مجموعه‌ای غنی از کتابخانه‌ها و چارچوب‌ها را برای توسعهٔ وب ارائه می‌دهد. مانند جنگو، فلاسک و غیره. با این حال، پایتون هم محدودیت‌هایی دارد مانند سرعت کم، قفل مترجم جهانی (GIL) و موارد دیگر.
Ruby: روبی یک زبان برنامه‌نویسی پویا و رسا است که بر رضایت و بهره‌وری توسعه‌دهندگان تاکید دارد. روبی به دلیل نحو ظریف و مختصر، قابلیت‌های فرابرنامه‌نویسی قدرتمند و رویکرد پیکربندی قراردادی مشهور است. Ruby همچنین دارای یک چارچوب وب محبوب به نام Ruby on Rails است که یک راه‌حل کامل برای توسعهٔ وب ارائه می‌دهد. با این حال، روبی چالش‌هایی مانند عملکرد کند، مصرف بالای حافظه و کاهش محبوبیت هم دارد.
#C: سی شارپ یک زبان برنامه‌نویسی مدرن و شی‌گرا است که عمدتاً برای توسعهٔ برنامه‌ها و بازی‌های ویندوز استفاده می‌شود. سی شارپ هم بخشی از چارچوب دات نت است که بستری جامع و سازگار برای توسعهٔ وب فراهم می‌کند. سی شارپ با تایپ قوی، عملکرد بالا، استحکام و قابلیت همکاری خود شناخته شده‌است. این زبان دارای یک چارچوب وب محبوب به نام ASP.NET است که ابزارها و خدمات مختلفی را برای توسعهٔ وب ارائه می‌دهد. با این حال، سی شارپ دارای معایبی مانند پیچیدگی و وابستگی به پلتفرم است.
Java: جاوا یکی از پرکاربردترین و تاثیرگذارترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان است. این زبان به گونه‌ای طراحی شده‌است که قابل حمل، مقیاس‌پذیر، ایمن و قابل اعتماد باشد. جاوا مجموعهٔ وسیع و متنوعی از کتابخانه‌ها و چارچوب‌ها را برای توسعهٔ وب فراهم می‌کند، مانند Spring Boot، Hibernate و Struts. با این حال، جاوا هم معایبی دارد مانند ، زمان راه‌اندازی کند.
ویژگی‌ها، مزایا و معایب جاوا اسکریپت در بک‌اند
همانطور که گفتیم، جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند و منعطف است که می‌تواند هم برای توسعهٔ front-end و هم برای توسعهٔ back-end استفاده شود. با این حال، مانند هر زبان دیگری، جاوا اسکریپت هم دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود است که توسعه‌دهندگان باید از آن آگاه باشند.
ویژگی‌های جاوا اسکریپت
زبان تک: جاوا اسکریپت به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا از یک زبان برای توسعهٔ فرانت‌اند و بک‌اند استفاده کنند. این مسئله منحنی یادگیری را کاهش می‌دهد، استفادهٔ مجدد از کد را بهبود می‌بخشد، و ارتباط و همکاری بین توسعه‌دهندگان را ساده می‌کند.
رویداد محور: جاوا اسکریپت از یک مدل رویداد محور برای مدیریت عملیات ناهمزمان استفاده می‌کند، به این معنی که می‌تواند به رویدادها (مانند ورودی کاربر یا درخواست‌های سرور) بدون مسدود کردن رشتهٔ اصلی پاسخ دهد. این باعث می‌شود جاوا اسکریپت سریع، پاسخگو و مقیاس پذیر باشد.
ورودی/خروجی غیرمسدود: جاوا اسکریپت از یک مدل ورودی/خروجی غیرمسدود برای انجام عملیات ورودی/خروجی (مانند خواندن یا نوشتن در یک فایل یا پایگاه داده) استفاده می‌کند، یعنی می‌تواند به اجرای سایر وظایف در حالی که منتظر پایان عملیات I/O هستید، ادامه دهد. همین موضوع عملکرد و کارایی جاوا اسکریپت را در سمت بک‌اند افزایش می‌دهد.
Modular: جاوا اسکریپت از ماژولار بودن پشتیبانی می‌کند، به این معنی که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا کد خود را در فایل‌ها یا ماژول‌های جداگانه سازماندهی کنند. این فرآیند به خوانایی، قابلیت نگهداری و تست‌پذیری کد جاوا اسکریپت در بک‌اند کمک می‌کند.
مزایای جاوا اسکریپت
– به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که از یک زبان برای توسعهٔ فرانت‌اند و بک‌اند استفاده کنند، که منحنی یادگیری را کاهش می‌دهد و فرآیند توسعه را ساده می‌کند.
– دارای یک جامعهٔ بزرگ و فعال از توسعه‌دهندگان است که در پروژه‌های منبع باز، چارچوب‌ها، کتابخانه‌ها، ابزارها و منابعی که قابلیت‌ها و عملکردهای جاوا اسکریپت را افزایش می‌دهند، مشارکت می‌کنند.
– تقاضا و محبوبیت بالایی در بازار کار دارد، زیرا بسیاری از شرکت‌ها از جاوا اسکریپت برای برنامه‌های تحت وب خود استفاده می‌کنند.
– دارای یک محیط اجرای سریع و سبک (Node.js) است که می‌تواند همزمانی و مقیاس‌پذیری بالا را مدیریت کند.
معایب جاوا اسکریپت
– دارای سیستم تایپ پویا و ضعیف است، به این معنی که قوانین سختگیرانه‌ای را در مورد انواع داده‌ها و متغیرها اعمال نمی‌کند. این می‌تواند منجر به خطاها، باگ‌ها و مسائل امنیتی شود.
– دارای برخی ابهامات و ناهماهنگی‌ها در نحو و رفتار خود است که می‌تواند باعث سردرگمی و ناامیدی توسعه‌دهندگان شود.
– دارای یک مدل اجرای تک رشته‌ای است، به این معنی که در هر زمان فقط می‌تواند یک کار را انجام دهد. این می‌تواند عملکرد و کارایی آن را برای کارهای فشردهٔ CPU محدود کند.
جمع‌بندی
جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی همه‌کاره و قدرتمند است که می‌تواند هم برای توسعهٔ سمت کاربر و هم برای توسعهٔ سمت سرور مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از جاوا اسکریپت در بک‌اند، توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های وب پویا ایجاد کنند که به‌طور یکپارچه با بخش جلویی و پایگاه داده ارتباط برقرار کنند. با این حال، جاوا اسکریپت معایب و محدودیت‌هایی هم دارد که باید قبل از انتخاب آن به عنوان یک زبان برنامه‌نویسی back-end، در نظر گرفته شود.
