در چشم انداز وسیع توسعه وب، HTML (زبان نشانه گذاری فرامتن) یک مولفه اساسی است که زیربنای ساختار و محتوای صفحات را تشکیل می‌دهد. با این حال بحث‌های زیادی در مورد اینکه HTML را می‌توان به عنوان یک زبان برنامه نویسی در نظر گرفت یا نه، وجود داشته است. هدف این مقاله ارائه یک کاوش و جستجو جامع در مورد HTML، هدفش و دسته بندی آن به عنوان یک زبان نشانه گذاری به جای یک زبان برنامه نویسی است. با درک ماهیت HTML، می‌توانیم نقش آن را در ایجاد پایه محتوای وب درک کنیم.
HTML چیست؟
HTML مخفف زبان نشانه گذاری ابرمتنی (HyperText Markup Language) بوده و به عنوان زبان نشانه گذاری است که ساختار صفحات وب را تعریف می‌کند. HTML مجموعه‌ای از برچسب‌ها و عناصر را فراهم کرده که بخش‌های مختلف محتوا، مانند پاراگراف‌ها، سرفصل‌ها، فهرست‌ها، تصاویر و موارد دیگر را در بر می‌گیرد. HTML به توسعه دهندگان وب اجازه می‌دهد تا اطلاعات را به صورت سلسله مراتبی ساختاردهی و سازماندهی کرده و آن را توسط مرورگرهای وب قابل خواندن و تفسیر کنند.
آیا HTML یک زبان برنامه نویسی است؟
طبقه بندی HTML به عنوان یک زبان برنامه نویسی، موضوعی بحث برانگیز بین متخصصان به‌شمار می‌رود. با این حال، اتفاق نظر کارشناسان این است که HTML یک زبان برنامه نویسی نیست، بلکه یک زبان نشانه گذاری است.
چه چیزی HTML را از یک زبان برنامه نویسی متمایز می‌کند؟
برای درک اینکه چرا HTML یک زبان برنامه نویسی محسوب نمی‌شود، می‌توانیم ویژگی‌های زبان‌های برنامه نویسی را بررسی کنیم:
متغیرها و دستکاری داده‌ها:
زبان‌های برنامه نویسی اجازه استفاده از متغیرها را برای ذخیره و دستکاری داده‌ها می‌دهند. از سوی دیگر HTML امکاناتی را برای اعلام متغیر یا دستکاری داده‌ها فراهم نمی‌کند.
دستورات شرطی:
زبان‌های برنامه نویسی استفاده از دستورات شرطی مانند if-else و switch-case را برای کنترل جریان اجرا بر اساس شرایط خاص امکان پذیر می‌کنند. HTML فاقد چنین ساختارهایی برای اجرای منطق شرطی است.
ساختار حلقه‌های تکرار شونده:
زبان‌های برنامه نویسی از ساختار حلقه‌های تکرار مانند حلقه‌های for، حلقه‌های while و حلقه‌های do-while برای تکرار مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها پشتیبانی می‌کنند. HTML مکانیسم‌های این حلقه‌ها را فراهم نمی‌کند.
از آنجایی که HTML فاقد ویژگی‌های اساسی زبان‌های برنامه نویسی است، به جای زبان برنامه نویسی به عنوان زبان نشانه گذاری طبقه بندی می‌شود.
زبان نشانه گذاری چیست؟
یک زبان نشانه گذاری، مانند HTML، در خدمت ساختار و ارائه داده‌ها است. عناصر و روابط آنها را در یک سند تعریف کرده و بر سازماندهی و قالب بندی محتوا به جای اجرای دستورالعمل‌های برنامه‌ای تأکید می‌کند. زبان‌های نشانه‌گذاری در درجه اول به توصیف ساختار و ظاهر اسناد، جداسازی محتوا از ارائه می‌پردازند. HTML با ارائه یک زبان نشانه گذاری استاندارد شده برای ساختار صفحات وب، نقش مهمی در توسعه وب دارد. در حالی که HTML به دلیل مشارکت در توسعه وب اغلب با برنامه نویسی مرتبط است، اساساً یک زبان نشانه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود تا یک زبان برنامه نویسی. HTML بر تعریف ساختار و محتوای صفحات وب تمرکز دارد، در حالی که زبان‌های برنامه نویسی طیف وسیع تری از قابلیت‌ها، از جمله دستکاری داده‌ها، منطق شرطی، و حلقه‌های تکراری را در بر می‌گیرند. با درک ماهیت HTML به عنوان یک زبان نشانه گذاری، توسعه دهندگان می‌توانند از قدرت آن برای ایجاد محتوای وب با ساختار مناسب و از نظر بصری جذاب استفاده کنند.
CSS چیست؟
CSS مخفف عبارت شیوه‌نامه‌های پیوسته (Cascading Style Sheets) است. این زبان شیوه نامه‌ای است که ارائه و قالب بندی یک سند نوشته شده در HTML (زبان نشانه گذاری فرامتن) را توصیف می‌کند. CSS به توسعه دهندگان وب اجازه می‌دهد تا جنبه‌های بصری صفحات وب، از جمله طرح، رنگ‌ها، فونت‌ها و سایر عناصر طراحی را کنترل کنند. CSS مجموعه ابزار قدرتمندی را برای بهبود زیبایی شناسی و تجربه کاربری وب سایت‌ها ارائه می‌دهد. در حوزه توسعه وب، CSS نقش مهمی در شکل دادن به ظاهر بصری و چیدمان وب سایت‌ها ایفا می‌کند.
کاربردهای CSS
هدف اصلی CSS جداسازی محتوای یک صفحه وب از ارائه آن است. با استفاده از CSS، توسعه‌دهندگان وب می‌توانند طرح‌های سازگار و بصری جذابی را در چندین صفحه وب یا کل وب‌سایت ایجاد کنند. در اینجا برخی از کاربردهای کلیدی CSS آورده شده است:
سبک دادن به عناصر HTML:
سی‌اس‌اس(CSS) توسعه دهندگان را قادر می‌سازد تا به عناصر HTML استایل داده و ویژگی‌های خاصی را برای تغییر ظاهر آنها اعمال کنند. به عنوان مثال، CSS می‌تواند اندازه فونت، رنگ، پس زمینه، حاشیه و فاصله متن یا سایر عناصر را در یک صفحه وب تغییر دهد.
چیدمان و موقعیت:
CSS گزینه‌های چیدمان قدرتمندی را ارائه داده که به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا موقعیت و ترتیب عناصر در یک صفحه وب را کنترل کنند. با استفاده از ویژگی‌های CSS مانند نمایش، شناور، موقعیت و شبکه، توسعه‌دهندگان می‌توانند طرح‌بندی‌های پاسخ‌گو و انعطاف‌پذیری را ایجاد کنند.
طراحی واکنش‌گرا:
با گسترش دستگاه‌های تلفن همراه، طراحی وب واکنش‌گرا بسیار مهم شده است. CSS درخواست‌های رسانه‌ای را ارائه می‌دهد که به توسعه دهندگان اجازه می‌دهد سبک‌های مختلفی را بر اساس ویژگی‌های دستگاه یا اندازه صفحه نمایش اعمال کنند. این امر مشاهده و قابلیت استفاده بهینه را در دستگاه‌های مختلف، از رایانه‌های رومیزی گرفته تا تلفن‌های هوشمند تضمین می‌کند.
تایپوگرافی:
CSS به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهد که تایپوگرافی صفحات وب، از جمله فونت‌ها، اندازه‌ها، وزن‌ها، ارتفاع خطوط و تزئینات متن را سفارشی کنند. این ویژگی امکان ایجاد محتوای بصری جذاب و خواندنی را فراهم می‌کند.
انیمیشن‌ها و انتقال‌ها:
CSS ویژگی‌های انیمیشن و انتقال را ارائه می‌دهد که تعامل و جلوه‌های بصری را به صفحات وب می‌آورد. توسعه‌دهندگان می‌توانند انتقال‌های صاف، fade-in، slide-out و سایر انیمیشن‌ها را برای افزایش تعامل کاربر و ایجاد تجربیات کاربر جذاب ایجاد کنند.
دسترسی:
CSS نقش حیاتی در بهبود دسترسی به وب دارد. با استفاده از CSS برای ساختار محتوا و ارائه نشانه‌های بصری، توسعه‌دهندگان می‌توانند وب‌سایت‌هایی ایجاد کنند که برای کاربران دارای معلولیت بیشتر در دسترس باشد. به عنوان مثال، CSS می‌تواند به تنظیم اندازه فونت، نسبت کنتراست و ارائه متن جایگزین برای تصاویر کمک کند.
